Ngày Gan Thế Giới: Hành động hôm nay để bảo vệ lá gan ngày mai

Ngày Gan Thế Giới là gì?

Ngày 19 tháng 4 hằng năm được chọn là Ngày Gan Thế Giới (World Hepatitis Day) nhằm nâng cao nhận thức toàn cầu về viêm gan – một nhóm bệnh nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa, phát hiện sớm và điều trị hiệu quả. Viêm gan do virus hiện là nguyên nhân gây ra hơn một triệu ca tử vong mỗi năm trên thế giới, nhưng rất nhiều người vẫn chưa được xét nghiệm hoặc tiếp cận điều trị phù hợp.

Tại Việt Nam, viêm gan vẫn là gánh nặng y tế nghiêm trọng, đặc biệt là viêm gan B và viêm gan C. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp nhiễm đều không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến việc phát hiện và điều trị kịp thời gặp nhiều khó khăn.

Vì sao viêm gan đáng lo ngại?

Viêm gan là tình trạng tổn thương gan do virus gây ra, trong đó phổ biến nhất là viêm gan A, B, C, D và E. Trong số này, viêm gan B và C có nguy cơ cao dẫn đến biến chứng nguy hiểm như xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan nếu không được điều trị kịp thời.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hiện có khoảng 354 triệu người đang sống chung với viêm gan B và C, nhưng 80% trong số đó không biết mình mắc bệnh. Đây chính là lý do mà Ngày Gan Thế Giới trở thành lời kêu gọi hành động toàn cầu: chủ động xét nghiệm, điều trị sớm và phòng ngừa lâu dài.

Viêm gan và sức khỏe cộng đồng LGBTIQ+

Đối với cộng đồng LGBTIQ+ trẻ, đặc biệt là những người có quan hệ tình dục đồng giới nam (MSM), người chuyển giới nữ hoặc đang sử dụng PrEP để dự phòng HIV, nguy cơ tiếp xúc với virus viêm gan cao hơn mức trung bình. Nguyên nhân có thể đến từ một số hành vi tình dục không sử dụng biện pháp bảo vệ, quan hệ qua đường hậu môn hoặc tiếp xúc máu qua các vật dụng xăm mình, tiêm chích không an toàn.

Ngoài ra, người đang điều trị HIV hoặc sử dụng PrEP cũng cần xét nghiệm và theo dõi chức năng gan định kỳ vì một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến gan nếu dùng trong thời gian dài. Những yếu tố này khiến việc xét nghiệm viêm gan định kỳ trở thành một phần không thể thiếu trong chăm sóc sức khỏe toàn diện cho cộng đồng LGBTIQ+.

Phòng ngừa viêm gan: Những bước đi chủ động

1. Tiêm vắc xin đầy đủ
   Viêm gan A và viêm gan B đều có vắc xin phòng ngừa hiệu quả. Những người chưa từng tiêm nên chủ động kiểm tra và hoàn thành đủ mũi vắc xin theo khuyến cáo của Bộ Y tế. Viêm gan C hiện chưa có vắc xin, nhưng có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện sớm.

2. Xét nghiệm định kỳ
   Việc xét nghiệm máu giúp phát hiện viêm gan B và C ngay cả khi chưa có triệu chứng. Người có hành vi tình dục không bảo vệ, sử dụng PrEP hoặc từng sử dụng chung vật dụng cá nhân có thể bị dính máu nên xét nghiệm ít nhất mỗi năm một lần.

3. Quan hệ tình dục an toàn
   Sử dụng bao cao su đúng cách và thường xuyên giúp giảm nguy cơ lây nhiễm viêm gan và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác. Đây là bước thiết thực để bảo vệ cả bản thân và bạn tình.

4. Không dùng chung vật dụng cá nhân
   Tuyệt đối không sử dụng chung dao cạo râu, bàn chải đánh răng, kim tiêm hoặc các dụng cụ xăm mình không đảm bảo vô trùng. Đây là những con đường phổ biến để virus viêm gan lây lan.

Trạm Xá Cầu Vồng đồng hành cùng bạn

Tại Trạm Xá Cầu Vồng, chúng tôi hiểu rằng sức khỏe không chỉ là vấn đề y tế mà còn là quyền được sống đúng với con người thật của mình. Nhân Ngày Gan Thế Giới, chúng tôi kêu gọi các bạn trẻ trong cộng đồng LGBTIQ+ chủ động chăm sóc lá gan của mình bằng cách:

• Đăng ký xét nghiệm viêm gan miễn phí hoặc với chi phí hỗ trợ

• Tiêm vắc xin viêm gan A và B tại các cơ sở thân thiện, không kỳ thị

• Tư vấn về sử dụng thuốc như PrEP hoặc ARV an toàn và theo dõi chức năng gan định kỳ

• Chia sẻ kiến thức với bạn bè để cùng nhau nâng cao nhận thức trong cộng đồng

Kết luận

Viêm gan là một bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Hành động đơn giản như xét nghiệm định kỳ, tiêm phòng đầy đủ và quan hệ tình dục an toàn có thể tạo nên sự khác biệt lớn trong việc bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng.

Trong Ngày Gan Thế Giới năm nay, hãy để chăm sóc lá gan trở thành một phần trong hành trình yêu thương và bảo vệ chính mình. Cùng Trạm Xá Cầu Vồng lan tỏa thông điệp: chủ động hôm nay để không hối tiếc ngày mai.