Phòng HIV Cho Cộng Đồng Nam Quan Hệ Tình Dục Đồng Giới

Hiện nay giới trẻ, đặc biệt là cộng đồng nam quan hệ tình dục đồng giới đang đứng trước nguy cơ tấn công bởi HIV. Điều này đòi hỏi các cơ quan chức năng phải có biện pháp ngăn chặn vấn đề này để tránh những hậu quả nghiêm trọng.

Thực trạng HIV trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới

Bác sĩ CKI Vương Thế Linh, Trưởng khoa HIV/AIDS tại CDC tỉnh Bình Dương, lo ngại rằng Bình Dương đã phát hiện ca nhiễm HIV trẻ tuổi nhất là 14, lây nhiễm qua bán dâm đồng giới. “Chúng tôi không biết các em có bao nhiêu bạn tình là người lớn hay trẻ vị thành niên. Nếu không được xét nghiệm HIV và điều trị, các em sẽ lây cho F1, F2… và con số này sẽ tăng lên rất nhiều,” bác sĩ Linh bày tỏ.

Nguyên nhân gia tăng số lượng giới trẻ, đặc biệt là học sinh, sinh viên nhiễm HIV ở khu vực phía Nam là do nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới có nguy cơ lây nhiễm HIV cao và khó kiểm soát, do họ di biến động thường xuyên, không thích sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục, và khó tiếp cận để tư vấn cũng như điều trị dự phòng.

Tại An Giang, số ca nhiễm HIV là người nam quan hệ tình dục đồng giới chiếm 40% tổng số ca mắc; so với 5 năm trước đã tăng gấp hơn 8 lần. Bác sĩ Dương Anh Linh, Phó Giám đốc CDC An Giang, cho biết dữ liệu giám sát giai đoạn 2020-2023 cho thấy dịch HIV tại An Giang có xu hướng tăng trở lại và tăng nhanh trong nhóm nam giới trẻ tuổi từ 15-30, đặc biệt là nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới trẻ. Tuy nhiên, tỉnh chưa tiếp cận tuyên truyền được vào trường học và khu công nghiệp.

Đây là hồi chuông cảnh báo về sự cần thiết thay đổi chiến lược can thiệp truyền thông và thay đổi hành vi cho nhóm đối tượng trẻ.

Tương tự, Đồng Tháp cũng chưa đưa được chương trình tuyên truyền phòng chống HIV/AIDS vào các trường THPT và THCS. Do đó, kiến thức về phòng chống HIV/AIDS của học sinh còn rất yếu, dễ bị dụ dỗ, lôi kéo, sa ngã và lây nhiễm HIV.

Các cán bộ làm công tác phòng chống HIV rất lo lắng và cần có kiến nghị, giải pháp để đẩy mạnh truyền thông tới các đối tượng này.

Theo Cục Phòng chống HIV/AIDS, trong 5 tháng đầu năm nay, 84,4% số ca nhiễm mới là nam giới, chủ yếu từ 15-29 tuổi (39%) và 30-39 tuổi (31%), lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục không an toàn (74,2%).

Đối tượng chính là nam quan hệ tình dục đồng giới (41,1%) và các nhóm khác (35,9%). Nghiên cứu gần đây cho thấy nhóm người chuyển giới nữ cũng có nguy cơ lây nhiễm HIV cao với tỷ lệ hiện nhiễm HIV tại Hà Nội là 5,8% năm 2022, tại TP.HCM tăng từ 6,8% năm 2004 lên 18% năm 2016 và 16,5% năm 2020.

Theo các cán bộ CDC, có 4 khó khăn lớn trong quá trình tiếp cận tuyên truyền phòng, chống HIV: độ tuổi xét nghiệm, tuyên truyền vào trường học, tiếp cận cộng đồng nam quan hệ tình dục đồng giới và không chi trả lương và trợ cấp cho người cung cấp dịch vụ tại cộng đồng. Đây là những trở ngại lớn để kéo lùi và làm chậm tiến trình kết thúc đại dịch.

Ngăn dịch tấn công nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới 

HIV đang tấn công mạnh vào giới trẻ, nhưng tuyên truyền đến học sinh cấp 2, cấp 3 vẫn còn hạn chế, nếu chậm trễ, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng.

Trương Hoàng Bảo Ngọc, Trưởng Ban điều hành Mạng lưới LGBT An Giang, cho biết mạng lưới gặp nhiều khó khăn do thiếu tư cách pháp nhân, không kết nối được với các doanh nghiệp xã hội và khó truyền thông về PrEP dự phòng HIV ở các khu công nghiệp, trường học, vùng sâu, biên giới.

Danh Tùng, Trưởng nhóm CBO The Sun ở Kiên Giang, cũng cho hay doanh nghiệp rất khó vào trường học để tuyên truyền kiến thức về phòng chống HIV và sử dụng thuốc PrEP nếu không có sự giúp đỡ của CDC và Sở Giáo dục và Đào tạo.

Để ngăn chặn HIV tấn công giới trẻ, CDC các tỉnh cần phối hợp với Sở giáo dục và đào tạo, các nhóm CBO, doanh nghiệp xã hội đưa nội dung tuyên truyền phòng, chống HIV vào trường học, đặc biệt là các trường THPT, THCS để các em có kiến thức phòng tránh và khỏe mạnh.

“Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống HIV/AIDS đã quy định nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới là nhóm ưu tiên trong chương trình can thiệp phòng, chống HIV/AIDS và khuyến khích huy động các tổ chức cộng đồng tham gia triển khai các hoạt động can thiệp dự phòng lây nhiễm,” bác sĩ Thủy cho biết.

Theo ý kiến của nhiều CDC các tỉnh, Luật Phòng, chống HIV/AIDS quy định trẻ dưới 15 tuổi phải có người giám hộ mới được xét nghiệm khẳng định HIV dương tính và đưa vào điều trị.

Tuy nhiên, nhiều trẻ dưới 15 tuổi đã mắc HIV nhưng cha mẹ từ chối giám hộ, khiến các em không được xét nghiệm và điều trị.

Bác sĩ Vương Thế Linh cho biết, nếu các em không được can thiệp sớm, bệnh tình sẽ diễn biến xấu nhanh chóng. Do đó, luật cần sửa đổi để giảm độ tuổi xét nghiệm khẳng định HIV để CDC tỉnh có thể đứng ra bảo lãnh giúp các em nhỏ xét nghiệm và điều trị.

HIV đã tấn công vào học sinh, sinh viên và không còn thời gian để chờ đợi nữa, cần sự phối hợp của ngành giáo dục, y tế, UBND các tỉnh, TP để bảo vệ các em khỏi căn bệnh thế kỷ.

Theo Cục Phòng chống HIV/AIDS, trong 5 tháng đầu năm 2024, số người nhiễm HIV ở Việt Nam chủ yếu tập trung ở khu vực phía Nam và các TP lớn, đặc biệt là Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long chiếm hơn 71% số người nhiễm mới.

Trong số người mới phát hiện ở khu vực này, 81% lây qua đường tình dục, đối tượng nam quan hệ tình dục đồng giới chiếm 52% và nhóm trẻ tuổi 15-29 chiếm 44,4%, nhóm 30-39 chiếm 30,2%.

Hiện cả nước có khoảng 250.000 người đang sống chung với HIV. Mỗi năm, Việt Nam phát hiện hơn 10.000 ca nhiễm HIV mới. Để đạt mục tiêu kết thúc đại dịch HIV/AIDS vào năm 2030, cần phấn đấu đưa tỷ lệ người nhiễm HIV xuống dưới 1.000 ca mỗi năm vào năm 2030.

Sự vào cuộc của toàn xã hội, từ các cơ quan quản lý, ngành y tế, giáo dục đến cộng đồng và gia đình, sẽ tạo nên một hệ thống phòng chống HIV/AIDS hiệu quả, bảo vệ sức khỏe của thế hệ trẻ nói chung và cộng đồng nam quan hệ tình dục đồng giới nói riêng, hướng tới mục tiêu kết thúc đại dịch HIV/AIDS vào năm 2030. 

Theo báo Đầu tư